Wilgotność w magazynie a leki

W końcu nadeszło lato. Dla farmalogistyka to czas wzmożonego nadzoru nad warunkami składowania leków. Już na przełomie czerwca i lipca można było zauważyć istotny wzrost temperatury powietrza (powyższej 30 stopni), skutkiem czego również wilgotność względna znaczenie wzrosła w otoczeniu. O ile kontrola warunków temperaturowych w gospodarowaniu magazynem farmaceutycznym jest zadaniem elementarnym i powszechnie stosowanym, parametr ten –  można przyjąć – w większości magazynów znajduje się pod kontrolą, to z wilgotnością bywa różnie. Traktujemy ją jak parametr niższej kategorii ważności, skutkiem czego nie każdy przedsiębiorca instaluje urządzenia termoregulacyjne z funkcjonalnością osuszania. Co ciekawe nigdy nie spotkałem się z sytuacją lustracji tego zagadnienia przez wojewódzkich inspektorów farmaceutycznych w trakcie ich kontroli. Być może jest to związane z faktem, że zdecydowana większość produktów leczniczych nie jest wrażliwa na krótkotrwałe przekroczenia wilgotności nawet powyżej 70%. Oczywiście nie bierzemy pod uwagę stałego utrzymywania wysokich parametrów wilgotności, bo to byłaby już ewidentna nieprawidłowość.

Przypomnieć jednak należy, że w środowisku magazynu farmaceutycznego utrzymanie wilgotności poniżej 70% jest obowiązkiem wynikającym z przepisów Dobrej Praktyki Dystrybucyjnej (art. 2.4), więc w aktualnym porządku prawnym utrzymanie wilgotności jest warunkiem sine qua non.

Co w przypadku gdy nie mamy możliwości utrzymania jej poniżej poziomu 70%?

Przede wszystkim ważnym działaniem jest wcześniejsze określenie kategorii produktów faktycznie wrażliwych na wilgoć (przede wszystkim higroskopijnych) np. plastrów, produktów w postaci granulatów czy proszków. Być może już ta wstępna analiza stanów magazynowych pozwoli nam stwierdzić, że bądź nie posiadamy w magazynie produktów higroskopijnych, bądź ich jakość nie zostanie naruszona przy krótkotrwałym przekroczeniu wartości 70%.

W sytuacjach podwyższonej wilgotności przydatnym okazuje się – póki co nie nakazany przepisami – mapping wilgotności (mapa rozkładu tego parametru w magazynie). Z reguły nie we wszystkich strefach magazynu wilgotność jest na tym samym poziomie. Nawet jeśli na części czujników notujemy przekroczenie wilgotności to istnieje duża szansa, że w bliższej odległości od urządzeń klimatyzacyjnych powietrze będzie charakteryzowało się mniejszymi wartościami wilgotności, będzie po prostu suchsze .W takich przypadkach możemy w tę strefę przenieść produkty zagrożone.

Powinniśmy również zrezygnować z procedury higieny magazynowej w części czynności związanych z myciem podłóg czy myciem innego wyposażenia magazynowego. Unikamy w ten sposób dodatkowego wprowadzenia wilgoci do środowiska magazynowego.

Innym działaniem naprawczym jest zastosowanie osuszaczy wilgotności, które ze względu na okresowe zapotrzebowanie na ten sprzęt, proponowałbym po prostu wynająć. Na rynku istnieje wiele firm specjalizujących się między innymi w wynajmie specjalistycznych osuszaczy.

W skrajnych sytuacjach farmalogistyk musi liczyć się z przeniesieniem produktów do innego magazynu farmaceutycznego. W tym przypadku użytecznym jest posiadanie umowy logistycznej z przedsiębiorcą posiadającym „dobrze wyposażony” skład konsygnacyjny, który będzie miał możliwość utrzymania wartości wilgotności na bezpiecznym poziomie.